Ang gastroenteritis ay pamamaga ng tiyan at bituka. Sanhi ito ng virus, bacteria o parasites. Sa ilang mga kaso, ang gastroenteritis ay maaaring isang side effect mula sa isang gamot. Ang mga sintomas ng kondisyong ito ay karaniwang tumatagal ng 1-2 araw. Kaya naman, ano ba ang pagkain para sa gastroenteritis? Alamin dito.

Ang mga sintomas ay maaaring kabilang ang:

• Pagtatae
• Pagduduwal at pagsusuka
• Mga cramp ng tiyan
• Lagnat
• Pananakit ng kalamnan
• Sakit ng ulo

Pagkain Para sa Gastroenteritis 

Ang gastroenteritis diet ay mga pagkain at inumin na maaaring kainin o ibigay sa isang taong may gastroenteritis. Para sa pagpapagaan ng mga sintomas, ang diet na ito ay maaaring makatulong na maiwasan ang dehydration, na karaniwan sa mga pasyente ng gastroenteritis. Kapag ang isang tao ay may gastroenteritis, ang kanilang mga sintomas ay magpapahirap sa pagkain. Ngunit kung hindi naman kakain, maaaring lumala ang kanilang kondisyon.

Hayaang makapahinga ang tiyan

Iwasaan ang mga solid food sa loob ng ilang oras mula sa pagsisimula ng gastroenteritis.

Mag-hydrate

Upang manatiling hydrated, uminom ng tubig, mga sabaw, o mga non-caffeinated na sports drink. Uminom ng mga likido nang madalas pero hindi madami. Ito ay lalo na sa unang oras ng gastroenteritis, na ang pagsusuka at pagtatae ay maaaring maging matindi.

Para sa susunod na 24 na oras, panatilihing hydrated ang iyong katawan sa pamamagitan ng pag-inom ng maraming likido.

Kung katatapos lang na sumuka, maghintay ng 2 oras bago dagdagan ang fluid intake. Simulan sa pakonti-konting pagsipsip. Mahalaga ang sapat na hydration mula sa tubig, herbal decaffeinated tea, o over-the-counter na electrolyte replacements. Ito ay lalo na kung ikaw ay dumaranas ng pagtatae o pagsusuka na dulot ng stomach flu.

Mga inumin na isasama sa iyong gastroenteritis diet

• Soft drinks na walang caffeine
• Mga decaffeinated na tsaa at kape
• Ginger ale
• Clear broth, o bouillon
• Plain o flavored na tubig

Pagkaing isasama sa iyong gastroenteritis diet

Mag-relax at dahan-dahang bumalik sa pagkain ng solid food

Unti-unting isama ang bland, madaling matunaw na pagkain sa iyong diet. Huwag sobrahan kung nagsimula kang makaramdam muli ng pagkahilo.

Ang crackers, toast, gelatin, at lugaw ay ilan sa mga pagkain na maaari mong unti-unting kainin habang gumagaling ka mula sa gastroenteritis. Siguraduhin lamang na ang kinakain ay hindi naglalaman ng maraming langis o pampalasa dahil ito ay maaaring makasira sa iyong tiyan.

Pagkaing maaari mong kainin

• Plain bread o toast
• Cereal na walang gatas
• Plain o medyo seasoned noodles
• Kanin o lugaw
• Arrozcaldo
• Mashed potatoes
• Frozen fruit bars
• Ice Pops
• Saging
• Gelatin

Kapag bumalik ang pagduduwal, maaaring bumalik sa pag-inom ng mga likido lamang.

Kumain ng mga complex carbohydrates

Ang mga patatas at grains tulad ng kanin at toast ay ilan sa mga pinakamahusay na pagkain para sa gastroenteritis kapag gumaling mula sa sakit na ito.

Kapag nawala na ang pakiramdam na nasusuka, maaaring subukan ang mga lean meat  na hindi masyadong spicy o flavored. Ang arrozcaldo ay maaari na ngayong maging bahagi ng iyong pagkain para sa gastroenteritis.

Subukan mong kumain ng ice chips

Subukan ang pagsipsip ng maliliit na piraso ng yelo, o ice chips, kung nahihirapan kang kumain ng anuman. Ito ay dahil sa madalas na pagsusuka. Sa pamamagitan ng pagnguya sa ice chips nang mas matagal, maaari kang manatiling hydrated. Gayunpaman, kung ikaw ay nagsusuka pa rin, malamang kailangan mo nang pumunta sa emergency room.

Pagkaing dapat iwasan sa iyong gastroenteritis diet

Iwasan ang ilang mga pagkain

Kapag mayroon kang gastroenteritis, ang iyong pantunaw ng taba ay nababago. Kaya iwasan ang red meat o iba pang matatabang pagkain. Bukod pa rito, ang maanghang na pagkain at caffeine ay kilala na nakakairita sa mga mucous membrane ng tiyan at bituka. Hindi angkop ang mga ito para sa mga pasyente na may gastroenteritis.

Kung masakit ang iyong tiyan, iwasan ang dairy products, alkohol, caffeine, at nikotina. Hindi rin inirerekomenda ang mga processes foods, mataba na pagkain, maanghang na pagkain, o mga pagkaing sobrang malasa.

Para sa pagkain para sa gastroenteritis, maaaring isama ang ice cream. Dahil malambot at malamig ito. Gayunpaman, ang ice cream ay naglalaman ng dairy, taba, at asukal, na maaaring makairita sa iyong tiyan.

Bilang karagdagan, dapat mong iwasan ang mga fruit juice, lalo na ang mga kilalang acidic, tulad ng pineapple juice, dahil maaaring makairita sa iyong tiyan.

Pagkain na dapat iwasan

• Fatty cheeses at mga dairy product
• Inuming naglalaman ng caffeine
• Alcoholic beverages
• Mamantika at pritong pagkain
• Maanghang na pagkain o heavily seasoned na pagkain
• Matatamis na inumin
• Dried fruits
• Mga prutas sa syrup
• tsokolate
• Hilaw na pagkain

Mag-ingat sa iyong mga gamot

Hindi inirerekumenda na uminom ng mga gamot tulad ng ibuprofen nang walang pagkain lalo na kung mayroon kang gastroenteritis. Pinakamainam din na huwag inumin ang mga ito ng madalas dahil maaari itong maging sanhi ng sakit ng tiyan.

Upang maiwasan ang mga potensyal na epekto, palaging kausapin ang iyong health care provider tungkol sa iyong mga gamot.

Kumain nang dahan-dahan at huwag pilitin ang iyong sarili

Hindi mo dapat pilitin ang iyong katawan kung wala kang ganang kumain. Tiyaking nagpapahinga ka, manatiling hydrated, at mag-focus sa recovery.

Key takeaway

Ang pagkain para sa gastroenteritis ay pangunahing binubuo ng mga hindi nakakairita sa tiyan, pati na rin ng maraming likido. Kapag ang isang tao ay may gastroenteritis, dapat nilang iwasan ang paglala ng kondisyon sa pamamagitan ng pananatiling hydrated. Ang pagkain ng complex carbohydrates at unti-unting pagkain ay ilan lamang sa mga rekomendasyon kung mayroon kang gastroenteritis. Maipapayo rin na iwasan ang anumang pagkain na maaaring makairita sa iyong tiyan tulad ng alkohol, caffeine, at spices.

Ang ilang mga kaso ng pananakit ng tiyan at dehydration ay nangangailangan ng medikal na patnubay. Makatutulong ang kaalaman sa kondisyong ito upang matugunan ito nang tama. 

Ano ang Gastroenteritis?

Ang gastroenteritis ay pamamaga ng lining na bumabalot sa loob ng stomach. Maaari itong mauwi sa seryosong pagsakit, na hindi kadalasang nagtatagal. 

Mga Sintomas ng Pananakit ng Tiyan o Gastroenteritis

Kabilang sa mga sintomas ng acute gastroenteritis at moderate dehydration o pananakit ng tiyan at dehydration ang matubig na pagtatae na may kasamang pagsusuka. Maaari ka ring magkaroon ng pananakit ng tiyan, cramps, katamtaman hanggang mataas na lagnat, pananakit ng ulo, at pagduduwal minsan. 

May ibang mga sintomas na maaari mong maranasan dahil sa moderate dehydration at pagsusukang kasama ng kondisyong ito. Halimbawa, puwedeng magdulot ang dehydration ng pagkatuyo ng balat at bibig. Maaari ding makaranas ng pakiramdam na nauuhaw at pagkahilo.

Gastroenteritis at mga Bata

Bagaman hindi gaanong dapat ipag-alala ang gastroenteritis na may moderate dehydration o pananakit ng tiyan at dehydration sa mga nasa hustong gulang, nakapag-aalala ito kung mangyari sa mga bata. Maaaring ma-dehydrate ang mga bata nang mas mabilis kaya’t mahalagang malaman ang mga senyales.

Kapag uhaw na uhaw ang bata, tuyong-tuyo ang balat, at nagrereklamo sa kanyang tuyong bibig, maaaring nakararanas na ng dehydration ang bata. Magandang hakbang kung dadalhin na siya sa doktor kung sa tingin mo ay dehydrated siya. Kung nakararanas ng gastroenteritis ang bata, huwag siyang papapasukin sa paaralan o daycare hanggang sa mawala na lahat ng kanyang mga sintomas.

Ang mga gamot na ginagamit upang makontrol ang pagtatae at pagsusuka ay hindi ibinibigay sa sobra pang bata.

Mga Sanhi ng Gastroenteritis

Nangyayari ang pananakit ng tiyan at dehydration kapag ang lining ng iyong stomach ay humina o napinsala. May ilang mga bagay na nakapipinsala sa stomach lining:

• Ilang uri ng gamutan na maaaring magdulot ng pinsala sa lining at kabilang dito ang nonsteroidal anti-inflammatory drugs at corticosteroids.
• Maaari ding makaapekto sa lining ng stomach ang mga bacterial infection
• Ang sobrang pag-inom ng alak ay napatunayang nakaaapekto sa lining ng stomach.

Sa ngayon, ang mga nabanggit na gamutan ang pinakanagdudulot ng pinsala sa stomach lining. Ang bacteria na sanhi ng peptic ulcers ay nakasisira sa stomach lining. Ang iba pang sanhi ng gastroenteritis na hindi gaanong karaniwan ay:

• Viral infection
• Stress
• Acid reflux
• Kidney failure
• Paggamit ng cocaine

May iba pang sanhi na hindi nabanggit dito.

Panganib ng pananakit ng tiyan at dehydration

May ilang salik na nagpapataas ng tsansang magkaroon ng gastroenteritis. Ang paggamit ng nonsteroidal anti-inflammatory drugs at iba pang gamutan ay maaaring makapinsala sa lining ng stomach. Nakapagpapataas din ng panganib ang sobrang pag-inom ng alak.

Ang pagkakaroon ng major surgery ay maaari ding magpataas ng panganib ng pagkakaroon ng kondisyong ito. Ang “pagbigay” ng iba’t ibang organ ng katawan tulad ng baga, atay o bato ay maaari ding magpataas ng tsansang magkaroon ng gastroenteritis.

Pagsusuri ng Gastroenteritis

Tulad ng iba pang kondisyon, ang iyong doktor ang pinakatamang tao para tumingin, magsuri, at magbigay ng gamutan. Upang makatulong sa pagsusuri, maaaring hilingin ng iyong doktor ang mga sumusunod na test:

Maaari ding hilingin ng doktor ang iba pang test bukod sa mga nabanggit upang masuri ang gastroenteritis.

Treatment

Sa ilang mga kaso, hindi nangangailangan ng medical treatment ang acute gastroenteritis na may moderate dehydration. Mawawala ito nang hindi na kailangan ng gamutan. Ang pinakamainam na gawin ay kontrolin ang iyong kinakain at uminom ng maraming tubig o fluids.

Makatutulong ang pananatili sa bland diet upang gumaling nang mas mabilis. Dapat ding kumain ng mga pagkaing mababa sa acid, fats, at fiber. Inirerekomenda ang chicken breast at karneng walang taba. Kung magsuka ka, pwede kang kumain ng sabaw ng manok.

Para sa ilang tao, kailangan ng gamutan para sa gastroenteritis. Ang gamutan at paggaling ay nakadepende sa sanhi ng gastroenteritis. Halimbawa, ang gastroenteritis na sanhi ng h.pylori infection ay maaaring mangailangan ng ilang rounds ng antibiotics na tatagal ng ilang linggo.

Kabilang sa iba pang karaniwang gamutan ang:

• Paggamit ng antacids na makatutulong i-neutralize ang stomach acid.
• Makatutulong ang proton pump inhibitors sa pagpapababa ng produksyon ng stomach acids
• Nakababawas ng stomach acid ang H2 antagonists.

Ang tanging pagkakataong kailangang gamitan ng antibiotics ang gastroenteritis ay kapag mayroon kang bacterial infection.

Hindi banta sa buhay ang moderate dehydration na dala ng acute gastroenteritis, at ang pag-inom ng fluids ay makapagpapabago ng epekto nito. Gayunpaman, kung ang gastroenteritis ay nagdudulot ng matinding dehydration, saka pa lamang ito mangangailangan ng agarang medikal na atensyon.

Key Takeaways

Hindi banta sa buhay ang acute gastroenteritis na may moderate dehydration, ngunit pinakamainam na kumonsulta sa doktor kung maranasan ang mga sintomas nito. Totoo ito lalo na kung bata ang nakararanas nito.

Matuto pa tungkol sa kalusugan ng digestive dito.

Ang acute gastroenteritis (AGE) ay maaaring dulot ng mga viruses o bacteria. Pinakakaraniwang mga sanhi nito ang rotavirus at norovirus. Mabuti na lang, karaniwang mild lang ang sintomas ng AGE ay sa nasa hustong gulang o adult. Pangkaraniwan ito at madaling maipagkamali na ibang sakit. Self-limiting ang mga viral infection at maaari lamang gamutin ng mga doktor ang mga sintomas nito. Sa kabilang banda, kailangang magamot ang mga bacterial infection ng antibiotics. Narito ang mga karaniwang sintomas ng viral at bacterial acute gastroenteritis sa nasa hustong gulang. 

Sintomas ng Acute Gastroenteritis sa mga nasa hustong gulang

Pagtatae

Ang pagtatae ay isa sa pinakakaraniwang sintomas ng acute gastroenteritis sa parehong bata at matanda. Mailalarawan ito bilang paglabas ng malambot o matubig na dumi (kumpara sa karaniwang pagdumi). Ang acute episodes ng pagtatae ay tumatagal ng 1 hanggang 14 na araw. Maikokonsidera nang persistent o chronic kung mas matagal pa rito.

Bagaman kadalasan itong nawawala paglipas ng ilang araw, ang matinding pagtatae ay maaaring mauwi sa dehydration at electrolyte imbalances. Nagdudulot ito ng panghihina, pagbabago sa mood at kalagayang pangkaisipan, at maging ng kawalan ng malay.

Dagdag pa, mahalagang tandaang nakahahawa ang gastroenteritis. Madalas itong kumakalat mula sa isang tao patungo sa isa pa sa pamamagitan ng maruming kamay at kontaminadong pagkain. Upang maiwasan ang pagkalat nito, ugaliing maghugas ng kamay at lutuing mabuti ang mga pagkain.

Abdominal cramps o namimilipit na sakit ng tiyan

Maaaring mild o severe ang abdominal cramps. Ang pamumulikat na ito ay dulot ng pagbabago sa bowel movement o pagdudumi. Ang bacteria sa bituka, parehong normal flora at anumang pathogenic bacteria (nagdudulot ng sakit), ay kayang gumawa ng mga toxin at gas. Sa pagdami ng mga bacteria na ito na kumakain ng pagkain sa bituka, naglalabas ito ng mga gas na produkto ng metabolismo.

Maaaring maipon ang gas na ito sa intestinal tract na nagdudulot ng kabag, abdominal cramping, at discomfort. Makatutulong ang pag-inom ng gamot upang maibsan ang mga sintomas na ito. Ang paglabas ng hangin at pagdighay ay isang paraan upang matanggal ang sobrang gas sa tiyan.

Pagduduwal

Ang pagduduwal o nausea ay ang hindi magandang pakiramdam na parang nasusuka, bagaman maaari itong mangyari kahit hindi natutuloy ang pagsusuka. Napakakaraniwang sintomas nito sa maraming sakit at hindi lamang nararamdaman sa acute gastroenteritis ng matatanda.

Maaaring mangyari ito kahit walang sakit, dahil maraming mga gamot na maaaring magdulot ng pagduduwal at pagsusuka. Ang pagduduwal kapag may gastroenteritis ay maaaring dulot ng paglabas ng toxin mula sa bacteria o ang delay sa pagtatanggal ng laman ng tiyan matapos kumain (gastroparesis).

Naglalabas ang napinsalang mga cell at immune cell ng mga kemikal na nagdudulot ng response sa utak. Ang dami ng chemical signal na nakaaabot sa utak ang tutukoy sa tindi ng pagduduwal at pagsusuka.

Lagnat

Ang lagnat ay isa pa sa karaniwang sintomas ng maraming karamdaman. Ang pagkakaroon ng lagnat ay senyales ng impeksyon. Bagaman hindi palaging may lagnat kapag may acute gastroenteritis, maaari naman itong indikasyon ng mas malalang impeksyon.

Ang lagnat ay dulot ng likas na mekanismo ng katawan upang dumepensa laban sa mga bacteria at virus. Ang mababang lagnat ay mataas sa 37.8°C, habang ang mataas na lagnat ay nasa 38.5°C o mas mataas pa. Ang pagkakaroon ng mataas na lagnat nang matagal ay pwedeng magdulot ng masamang epekto sa tao. Maaaring magdulot ng permanenteng pinsala sa utak at nerve ang mataas na lagnat na higit sa 40°C sa loob ng ilang oras o araw.

Mga sintomas na may kinalaman sa dehydration

Ang dehydration ay nangyayari kapag nawawalan ng tubig ang katawan, lalo na kapag may pagtatae at pagsusuka. Nawawala hindi lamang ang tubig kundi maging ang mahahalagang sustansya sa katawan, bitamina, at electrolytes kapag madalas ang matubig na pagtatae.

Ang dehydration ay hindi isang sintomas, kundi isang natatanging kondisyon. At dahil hindi lamang tubig ang nawawala sa katawan ng tao kapag may serye ng pagtatae, mahalagang uminom ng parehong tubig at electrolytes. 

Kabilang sa mild na senyales ng dehydration ang tuyo at bitak-bitak na labi, ang pakiramdam ng matinding pagkauhaw. Kasama naman sa matitinding sintomas ng dehydration ang panghihina ng mga kalamnan at pagkawala ng malay. Maaaring gamutin ang mild dehydration sa bahay habang nangangailangan ng medikal na emergency ang severe dehydration.

Tenesmus

Ang tenesmus ay medikal na salitang tumutukoy sa rectal discomfort na may pakiramdam na kailangang maglabas ng dumi, kahit katatapos mo lang dumumi. Sa kagustuhang mailabas ito, maaaring masobrahan ang pagpipilit mong makadumi na maaaring magpalala ng sitwasyon. Maaaring magdulot ng pagbagsak ng blood pressure ang sobra o matagal na pagpipilit makadumi, na puwedeng magresulta sa pagkahilo o pagkahimatay.

Ang tenesmus ay sintomas din ng inflammatory bowel diseases (IBD) tulad ng Crohn’s disease at ulcerative colitis. Gayunpaman, hindi sapat ang tenesmus lang upang masabing may IBD o gastroenteritis.

Iba pang kondisyon na may parehong mga sintomas

• Inflammatory bowel diseases (e.g. Crohn’s disease, ulcerative colitis)
• Celiac disease
• Lactose intolerance o iba pang food allergy at intolerances
• Side effect ng mga gamot o overdose
• Chemo o radiation therapy

Key Takeaways

Sa kabuoan, karaniwang mild ang mga sintomas ng acute gastroenteritis sa nasa hustong gulang at madaling gamutin. Mahalaga ang maagang gamutan at madalas na pagbabantay upang maiwasan ang malalang mga sintomas tulad ng dehydration at discomfort.

Bukod sa sapat na hydration, bed rest at gamutan, ang paghuhugas ng kamay ay mainam na paraan upang maiwasan ang pagkalat ng gastroenteritis sa iba. Panghuli, kung may nararamdaman kang alinmang sintomas nito, kumonsulta sa doktor.